‘’Γράμμα από την Οδησσό’’

‘’Γράμμα από την Οδησσό’’

Ζωρζ Σαρή

εκδόσεις Πατάκη, 2005

 (Κριτική της μαθήτριας Τσιναρίδου Σταυρούλας)

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα…

Η Γεωργία Σαριβαξεβάνη Καρακώστα (πραγματικό όνομα της Ζωρζ Σαρή) γεννήθηκε στις 23 Μαΐου του 1925 στην Αθήνα. Η μητέρα της ήταν Γαλλίδα από τη Σενεγάλη και ο πατέρας της από το Αϊβαλί. Τα παιδικά της χρόνια τα έζησε στην Ελλάδα, όπου τελείωσε το δημοτικό και το γυμνάσιο. Άρχισε από πολύ μικρή να ασχολείται με το θέατρο, με δάσκαλο το Βασίλη Ρώτα. Μεγαλύτερη, στα χρόνια της Κατοχής, και αφού τελείωσε το σχολείο, άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα υποκριτικής στη Δραματική Σχολή του Δημήτρη Ροντήρη. Τα χρόνια εκείνα απέκτησε πολλές εμπειρίες, οι οποίες αποτέλεσαν αργότερα βασικό θέμα ορισμένων βιβλίων της αλλά και στην σταδιοδρομία της ηθοποιός του κινηματογράφου και της τηλεόρασης.

Το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο διαδέχθηκε ο Εμφύλιος, κατά τη διάρκεια του οποίου η Ζωρζ Σαρή πληγώθηκε στο χέρι και στο πόδι από οβίδα». Αργότερα, το 1947, αναγκάστηκε να φύγει εξόριστη για το Παρίσι. Εκεί δούλεψε σε διάφορες δουλειές, ενώ συγχρόνως φοιτούσε στη σχολή υποκριτικής του Σαρλ Ντιλέν. Στο Παρίσι γνώρισε σημαντικούς ανθρώπους, όπως τον  Κώστα Αξελό, τη Μελίνα Μερκούρη, τον  Άδωνι Κύρου, το Μαρσέλ Μαρσώ και πολλούς άλλους. Εκείνα τα χρόνια συνάντησε και τον Αιγύπτιο χειρουργό Μαρσέλ Καρακώστα, με τον οποίο παντρεύτηκε και έκαναν δύο παιδιά. Το 1962 επέστρεψε στην Ελλάδα και άρχισε να εμφανίζεται στο θέατρο και τον κινηματογράφο δίπλα σε γνωστά ονόματα ηθοποιών.

Το καλοκαίρι εκείνο άρχισε να γράφει το πρώτο της μυθιστόρημα. Ο Θησαυρός της Βαγίας ξεκίνησε σαν παιχνίδι με τα παιδιά που είχε γύρω της, όπως ομολογεί και η ίδια. Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1969 και είχε μεγάλη επιτυχία, ενώ αργότερα μεταφέρθηκε και στην τηλεόραση. Το γεγονός αυτό στάθηκε καθοριστικό για τη Ζωρζ Σαρή, αφού από τότε αποφάσισε να στραφεί στο γράψιμο. Ωστόσο, η Ζωρζ Σαρή δεν έμεινε μόνο στη συγγραφή βιβλίων παιδικής λογοτεχνίας. Προσπάθησε με κάθε τρόπο να διαδώσει το παιδικό βιβλίο και να κρατήσει ζωντανή και άμεση επαφή με το κοινό της. Έτσι, άρχισε να πηγαίνει σε σχολεία σε όλη την Ελλάδα και να κάνει ομιλίες. Κατά καιρούς, μέσα από κάποια άρθρα της και με τη συμμετοχή της σε λογοτεχνικές συζητήσεις, έλαβε ενεργό μέρος σε θέματα που αφορούσαν την παιδική λογοτεχνία, όπως τα κόμικς, η θεματολογία του παιδικού βιβλίου και η θέση της γυναίκας σε αυτό. Η Ζωρζ Σαρή, από το 1969 που πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα με το Θησαυρό της Βαγίας μέχρι σήμερα, έχει γράψει είκοσι μυθιστορήματα, μία νουβέλα, τέσσερα θεατρικά παιδικά έργα και εννιά βιβλία για μικρά παιδιά. Επίσης, στο ενεργητικό της έχει δεκατέσσερις μεταφράσεις μυθιστορημάτων από τα γαλλικά. Όλα τα βιβλία της έχουν κάνει αρκετές επανεκδόσεις και μερικά από αυτά έχουν βραβευτεί.

Ως ηθοποιός έχει βραβευτεί το 1960 με το βραβείο Β' Γυναικείου ρόλου του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ήταν επίτιμο μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Συγγραφέων από το 1972 μέχρι και τον θάνατό της. Πέθανε στις 9 Ιουνίου του 2012 σε ηλικία 87 ετών και στις 12 του ίδιου μήνα κηδεύτηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.

Το έργο της Ζωρζ Σαρή

·         'Ο θησαυρός της Βαγίας (1969)'

·         'Το ψέμα (1970)'

·         'Όταν ο Ήλιος… (1971)'

·         'Κόκκινη κλωστή δεμένη… (1974)'

·         'Τα γενέθλια (1977)'

·         'Τα στενά παπούτσια (1979)'

·         'Οι νικητές (1983)'

·         'Τα Χέγια προτάθηκαν για το βραβείο Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν(του καλύτερου ευρωπαικόύ παραμυθιού)(1987)'

·         'Το παραράδιασμα (1989)'

·         'Κρίμα κι άδικο (1990)'

·         'Nινέτ Ά κρατικό βραβείο παιδικής λογοτεχνίας το 1993 καί με το βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου το 1999 (1993)'

·         'Zoυμ (1994)'

·         'E.Π. (1995)'

·         'Μια αγάπη για δύο (με την Αργυρώ Κοκορέλη, 1996)'

·         'Ο Χορός της ζωής βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου το 1999 (1998)'

·         'Σοφία (2000)'

·         'Κλειστά χαρτιά (με την κόρη της Μελίνα Καρακώστα, 2001)'

·         'Ο Κύριός μου (2002)'

·         'Ο Πόλεμος, η Μαρία και το αδέσποτο (2003)'

·         'Τότε... (2004)'

·         'Γράμμα από την Οδησσό (2005)

Αυτό που χαρακτηρίζει το σύνολο του έργου της είναι το βιωματικό γράψιμο και η ανάγκη της να εκφραστεί μέσα από αυτό. Τα έργα της αποκτούν ζωντάνια και ρεαλιστική υπόσταση, ενώ οι αναγνώστες της «νιώθουν» ως δικό τους βίωμα αυτό που η συγγραφέας τούς έχει τόσο πειστικά μεταφέρει. Το βιωματικό γράψιμο, ωστόσο, το οποίο έχει και η ίδια πολλές φορές παραδεχτεί, δεν αποκλείει τη δημιουργική φαντασία και τα μυθοπλαστικά στοιχεία, τα οποία ενυπάρχουν σε όλα τα έργα της. Στα βιβλία της «πλέκεται ο μύθος με την ιστορία» και έτσι χτίζεται το μυθ-ιστόρημα. Ο πυρήνας των έργων της μπορεί να είναι βιωματικός και να αγγίζει την πραγματικότητα, αλλά η ανάπτυξη της πλοκής τους εμπεριέχει πολλά φανταστικά στοιχεία.

Η πλοκή…

Σε μια περίοδο δύσκολη για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που επικρατεί ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, μια ενωμένη οικογένεια διαμελίζεται. Ο Χριστόφορος αναγκάζεται να αφήσει την οικογένειά του και να πάει στην Οδησσό. Εκεί εργάζεται ως καθηγητής γαλλικών. Η επικοινωνία με την γυναίκα του είναι αδύνατη λόγω του πολέμου. Μένει μόνος του και γράφει καθημερινά γράμματα που δεν πρόκειται να σταλθούν και να διαβαστούν ποτέ. Μέσα από τα γράμματα αυτά, προβάλλεται ο έρωτας του και οι ελπίδες του να ξανασμίξει με την οικογένειά του. Ο σκοπός του είναι να μάθει να μιλάει άπταιστα ρωσικά, για να μπορέσει να δώσει εξετάσεις στο δημόσιο. Όμως, μια άλλη γυναίκα θα μπει στη ζωή του και θα την αλλάξει. Θα τον μάθει ρώσικα και αυτός θα την μάθει γαλλικά. Όσο περνούν οι μέρες, έρχονται όλο και πιο κοντά. Ο ξαφνικός έρωτας, το πάθος θα τον κάνουν πιο δυνατό; Όνειρό του συνεχίζει να είναι η επανασύνδεση με τους δικούς του, τελικά πού θα οδηγήσει αυτή η μοιραία σχέση;

Οι εντυπώσεις μου…

Μια νουβέλα εξαιρετική, γεμάτη αισθηματισμό που στο μεγαλύτερο μέρος της αποτελείται από την ερωτική επιστολογραφία του ήρωα της. Το μυθιστόρημα είναι απλό με μεστή γραφή. Ο πρωταγωνιστής είναι ένα άτομο που έρχεται αντιμέτωπο με τον έρωτα του. Πολλές φορές παρουσιάζεται αμήχανος και αναποφάσιστος: από τη μια, δε μπορεί να αντισταθεί στο πάθος του με την καινούρια δασκάλα-μαθήτρια, από την άλλη, ονειρεύεται τη στιγμή της επανασύνδεσης με τους δικούς του. Ο τόπος και το κλίμα που επικρατεί εκείνη την εποχή περιγράφονται επαρκώς και αυτό δίνει στον αναγνώστη την κατάσταση που επικρατούσε στη διάρκεια του πολέμου. Το τέλος της ιστορίας ήταν απροσδόκητο… Η αλήθεια είναι ότι δεν περίμενα αυτήν την εξέλιξη στην ιστορία. Βέβαια, η αφήγηση σε κάποια σημεία πλατειάζει και ορισμένες σκηνές επαναλαμβάνονται, κουράζοντας τον αναγνώστη.

Το βιβλίο αξίζει να διαβαστεί και θεωρώ ότι απευθύνεται κυρίως στο γυναικείο κοινό : παρακολουθούμε τις συναισθηματικές μεταπτώσεις του ήρωα που βρίσκεται μακριά από την οικογένειά του (από τη γυναίκα και το παιδί του), πράγμα που μας συγκινεί (το ύφος των επιστολών αποπνέει ιδιαίτερη αγάπη και ευαισθησία και από την άλλη, διακρίνουμε το ξαφνικό πάθος του προς μια ελκυστική γυναίκα, η οποία ανταποκρίνεται και τον διεκδικεί μέχρι τέλους με απρόβλεπτα αποτελέσματα.

Βιβλιογραφία 

• Ζωή και έργο της Ζωρζ Σαρή
• Πέντε βιβλία της Ζωρζ Σαρή που αξίζει να διαβάσεις